در این تحقیق با انجام آزمایش های گلخانه ای اثرمایه زنی قارچهای میکوریز و سیکولار -آربوسکولار (VAM) روی رشد گیاه  Poa bulbosa  مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور چهار تیمار خاک سترون مایه زنی نشده (شاهد)، خاک سترون مایه زنی شده، خاک غیرسترون مایه زنی نشده (خاک مرتع) و خاک غیرسترون مایه زنی شده استفاده گردید. مایه، سوسپانسیونی از ریشه های آلوده گیاه Poa بود (میزان آلودگی آنها حدود 30% برآورد شد). پس از گذشت سه ماه گیاهان برداشت شده و رشد آنها مقایسه گردید.نتایج به دست آمده نشان داد که گیاهان مایه زنی شده در اکثر شاخص های اندازه گیری در سطح 5% تفاوت معنی داری با گیاهان مایه زنی نشده داشتند. میزان فسفر موجود در اندام هوایی گیاهان مایه زنی شده بیشتر از گیاهان مایه زنی نشده بود. همچنین میزان فسفر قابل جذب در خاک گیاهان میکوریزه نسبت به گیاهان غیرمیکوریزه در سطح پایین تری قرار داشت. در نتیجه استخراج هاگهای موجود در خاک تیمار سترون مایه زنی شده، سه گونه از جنس Glomus به عنوان همزیست دایمی با گیاه پوآ تشخیص داده شدند.

به منظور بررسی اثر قارچ های میکوریز وسیکولار- آربوسکولار (VA) فسفر و تنش خشکی بر کارآیی جذب عناصر غذایی در گیاه گندم، سه عامل قارچ (در دو سطح، کاربرد و عدم کاربرد آن)، فسفر در سه سطح 6 و 12 گرم P2O5 در متر مربع) و آبیاری (از مرحله ظهور سنبله در پنج سطح 55.1، 46.2، 36.1، 24.8 و 10.5 میلی متر آب در هر دور آبیاری) بر اساس روش هنکس و همکاران (Hanks et al., 1980) در 3 تکرار بر روی گندم مهدوی بررسی گردیدند. بر اساس نتایج به دست آمده، کاربرد قارچ سبب افزایش کارآیی جذب فسفر و پتاسیم گردید و اثر فسفر نیز بر صفات مذکور در سطح 1 درصد معنی دار بود. بین کاربرد و عدم کاربرد قارچ از نظر کارآیی جذب ازت تفاوت معنی داری وجود نداشت. در حالی که سطوح مختلف فسفر از لحاظ این صفت اختلاف معنی دار در سطح 1 درصد نشان دادند. مقایسه میانگین اثر متقابل سه گانه قارچ، فسفر و آبیاری بر روی کارآیی جذب فسفر مشخص نمود که در گیاه گندم همزیست با قارچ میکوریز VA در شرایطی که 46.2 میلی متر آب در هر دور آبیاری بدون مصرف فسفر در نظر گرفته شد، بیشترین کارآیی جذب فسفر (428.7 گرم فسفر جذب شده به ازای هر کیلوگرم فسفر قابل جذب خاک) مشاهده گردید. در حالی که در گیاه گندم غیر همزیست، بالاترین میزان این صفت (295 گرم فسفر جذب شده به ازای هر کیلوگرم فسفر قابل جذب خاک) ناشی از مصرف 55.1 میلی متر آب در هر دور آبیاری و 6 گرم P2O5 در متر مربع بود. بنابراین می توان نتیجه گرفت که قارچ میکوریز VA در افزایش کارآیی جذب فسفر گیاه به خصوص در شرایط فسفر پایین خاک بسیار حایز اهمیت می باشد.

این تحقیق به منظور بررسی و شناسایی گونه های فندومیکوریز (VAM) برخی گیاهان زراعی (گندم، یونجه، جو، پیاز، لوبیا، گوجه فرنگی، توت فرنگی نمونه گلخانه ای) اطراف شهر مشهد واقع در شمال شرقی ایران در طی یک سال انجام گرفت. گونه های اندومیکوریزی موجود در ریزوسفر این گیاهان با استفاده از روش غربال تر جداسازی شد. در این بررسی 13 گونه قارچ متعلق به 6 جنس قارچ میکوریز آرباسکولی شناسایی شد.(قارچهای علامت گذاری شده برای اولین بار از خراسان گزارش می شود.) این گونه ها عبارتند از:Gloms constrictum، G.etunicatum ، G. fasciculatum،G.geosporum ، G.macrocarpum، G.mosseae، G.tortuosum، G.cf.albidum، Sclerocystis sinuosa، Acaulospora gerdemannii، Entrophospora infrequens، Gigaspora، Scutellispora calospora.

برای شناسایی قارچ های میکوریز آربوسکولار، مزارع گندم استان گلستان در سال های 1384-1383 مورد بازدید قرار گرفتند و توده ریشه آن ها جمع آوری شد. پس از جداسازی و مطالعه هاگ های قارچ های موجود در نمونه ها و رنگ آمیزی ریشه ها، 19 قارچ میکوریز آربوسکولار، به اسامی زیر شناسایی شدند:Entrophospora infrequens, Glomus caledonium, G. clarum, G. constrictum, G. deserticola, G. eburneum, G. etunicatum, G. geosporum, G. gibbosum, G. globiferum, G. intraradices, G. microcarpum, G. mosseae, G. multiforum, G. rubiforme, G. sinuosum, Paraglomus occultum, Scutellospora calospora and S. dipurpurascens.تنوع این قارچ ها در نمونه ها (1-) 4 (-7) و G. mosseae با فراوانی 91% گونه غالب بود. قارچ های G. eburneum، G. globiferum و S. calospora برای اولین بار از ایران گزارش می شوند.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

میکوریزا از همزیستی بین ریشه گیاه و ریشه قارچ بوجود می آید. همزیستی میکوریزا تحمل گیاه را در برابر عوامل آسیب رسان به گیاه، مانند تنش خشکی و شوری افزایش می دهد، افزایش زیتوده را باعث می شود و در نتیجه در توسعه گیاهان در بیشتر اکوسیستم ها موثر می باشد. پارک ملی تندوره با مساحت 73435 هکتار در ناحیه خشک شمال خراسان واقع شده است. خصوصیات طبیعی و تفاوتهای اقلیمی بین نقاط پست و مرتفع این پارک باعث تنوع در پراکش گیاهان آن شده است. از آنجا که حدود 30 درصد گیاهان این پاک دارویی هستند، بررسی پراکنش میکوریزایی گیاهان با هدف توسعه پایدار ضروری می باشد. در این تحقیق، نمونه های خاک و گیاه کامل در هفت ایستگاه در فصول بهار و پاییز و از 32 پلات (10×10 m) جمع آوری شد. نمونه های خاک و گیاه کامل از محدوده سایه انداز هر گیاه و تا عمق 30 سانتیمتری برداشته شد. پس از انتقال نمونه ها به آزمایشگاه ریشه های نازک گیاهان جداسازی و کدگذاری گردید. مقاطع طولی ریشه گیاهان تهیه و پس از مراحل رنگبری - رنگ آمیزی با لاکتوفنول کاتن بلوو تهیه لام مورد بررسی میکروسکوپی قرار گرفت. اسپورهای قارچ های میکوریزایی با استفاده از سانتریفوژ ساکاروزی 60 درصد در دور 900 به مدت 2 دقیقه و صافی کردن بر روی کاغذ میلی پور مدرج از ده گرم خاک جداسازی شده و تعداد اسپورهای هر گرم خاک برای هر ایستگاه محاسبه شد. تعداد 53 گونه گیاهی که 28 گونه آن دارویی بودند شناسایی شد. 50 گونه از 53 گونه گیاهی و 26 گونه از 28 گونه گیاه دارویی میکوریزایی بودند. میکوریزای وزیکولار آربوسکولار رایج ترین نوع میکوریزا بود. هفت گونه از جنس Glomus در ریزوسفر گیاهان دارویی شناسایی شدند که عبارتند از: G. constrictum, G. clarum, G. caledonium ،G. macrocarpum, G. geosporum, G. deserticola, G. etunicatum  بالاترین ضریب اهمیت و شاخص چیرگی در گونه Juniperus excelsa و کمترین آن در گونه Verbascum orientale محاسبه شد. فراوانی اسپورهای میکوریزایی با بافت خاک لومی همبستگی مثبت و با مقدار فسفر، کلسیم و منیزیم همبستگی منفی دارد. غلظت های میانی پتاسیم و کم کلسیم تشکیل میکوریزا را تسریع می کند. نظر به اهمیت رخداد میکوریزای وزیکولار آربوسکولار در بیش از 90 درصد گیاهان دارویی اهمیت آن در اکوسیستم های نیمه بیابانی و کوهستانی کاملا مشخص است. بنابراین، در برنامه های توسعه زراعی گیاهان دارویی توجه به پدیده همزیستس میکوریزا ضروری است.

قارچ های میکوریز آربوسکولار با تعداد زیادی از گیاهان از جمله نیشکر (Saccharum officinarum) رابطه همزیستی داشته و اثرات قابل توجهی در رشد و نمو گیاهان دارند. این قارچها متعلق به رده Glomeromycetes از شاخه Glomeromycota هستند. با توجه به اهمیت اقتصادی نیشکر در ایران، تحقیق حاضر به منظور شناسایی قارچ های میکوریز آربوسکولار همزیست ریشه نیشکر در استانهای خوزستان و مازندران و در طی سالهای 1381-1383 انجام گرفت. برای این منظور شصت و یک نمونه خاک و ریشه از مزارع نیشکر جمع آوری و جهت تکثیر این قارچ ها از گیاه ذرت به عنوان تله استفاده شد. اسپورها با روش الک کردن سوسپانسیون آب و خاک و سپس سانتریفیوژ در محلول سوکروز 55 درصد جداسازی شدند. شناسایی گونه ها بر اساس خصوصیات مرفولوژیکی و مرفومتری اسپور و ریسه متصل به اسپور انجام گرفت. گونه های Glomusam bisporum؛ G.lamellosum؛ و G. luteum با توصیف های ارایه شده برای اولین بار از ایران گزارش می شوند.